Muli na namang nasa isang pamilyar na sangandaan ang Bureau of Customs (BOC)—inaasahang makalikom ng napakalaking kita, habang patuloy na binabayo ng sistemikong kahinaan at ng mata ng mapanuring publiko. Taun-taon, tila isang palabas na lang ito: magtatakda ng target ang Development Budget Coordination Committee (DBCC), magpapanik ang BOC para maabot ito, at sabay-sabay nating panoorin kung sino ang sisisihin kapag pumalya.

Ngayong taon, may bagong karakter sa entablado: si Commissioner Ariel F. Nepomuceno, na itinalaga ni Pangulong Ferdinand R. Marcos Jr. na may malinaw at mabigat na mandato—pataasin ang koleksyon at pairalin ang mabuting pamamahala.

Dahil sa kanyang background sa enforcement at reputasyong disiplinado, may pag-asa ang marami na magkakaroon ng mas matalino at batay-sa-datos na pamumuno. Ngunit ang una niyang malaking hakbang—isang blanket 10% na pagtaas sa Rate of Assessment (ROA)—ay nagpataas ng kilay at agam-agam.

Linawin natin: hindi ito isang matapang na hakbang pasulong. Isa lang itong hakbang pa-sideways patungo sa parehong bitag. Tama po ba ako?

⸻

Pansamantalang Tagumpay, Pangmatagalang Pagkalugi

Sa papel, matalino itong tingnan. Siguradong may pansamantalang pagtaas sa kita. Ipatong ang 10% na pagtaas sa lahat, at tiyak na may madadagdag sa koleksyon. May headline. May graph. Tila “mission accomplished”—kahit pansamantala lang.

Ngunit sa ilalim ng mababaw na tagumpay, isa itong halimbawa ng paggagamot sa sintomas imbes na lunasan ang tunay na sakit.

Sa halip na habulin ang tunay na pinanggagalingan ng revenue leakage, ang pinapasan ngayon ay ang mga lehitimong importer—ang mga sumusunod sa patakaran. At huwag tayong magpanggap: hindi nila lulunukin ang dagdag-gastusin. Ang dagdag-singil ay ipapasa sa mga mamimiling Pilipino na ngayo’y hirap na sa taas ng bilihin.

⸻

Ang Weaponization ng IAS Valuation

Ang pinakaugat ng 10% na kautusang ito ay ang paggamit ng Import Assessment Service (IAS) valuation—isang tool na may kontrobersyal na kasaysayan. Sa halip na sundin ang itinatakdang transaction value ng World Trade Organization (WTO)—ang aktwal na halagang binayaran sa mga produkto—bumabalik ang BOC sa internal benchmark na, ayon sa ilang insiders, ay ginagamit laban mismo sa mga tauhan at stakeholders nito.

Hindi tiwala ang nadudulot nito, kundi hinala. Hindi pakikipagtulungan, kundi pader. Napipilitang magpaliwanag ang mga examiner at appraiser kung bakit hindi tugma ang kanilang deklarasyon sa isang numerong maaaring walang batayan sa aktwal na kalakalan.

Ang resulta? Naantala ang shipments. Nasisira ang supply chain. Tumataas ang presyo. At mas lalong nawawalan ng gana ang mga importer na sumunod sa batas.

⸻

Isang Polisiya na Humihikayat ng Di-Pagsunod

Sa kabalintunaan, maaaring makasama pa sa pangmatagalang layunin ng BOC ang hakbanging ito. Dahil ginagawang mas magastos ang tamang deklarasyon, parang inaanyayahan na rin ang mga negosyante na dumaan sa teknikal na smuggling—misdeclaration, misclassification, at undervaluation—dahil mukhang mas madali kaysa ang legal pero pahirapang ruta.

Imbes na maayos ang butas sa koleksyon, baka mas dumami pa ang tagas.

⸻

Ang Bilyong Pisong Tanong: Kumusta ang Fuel?

Kung tunay na nais ni Commissioner Nepomuceno na mapabuti ang koleksyon, hindi na kailangang lumayo pa. Tingnan lang ang sektor ng langis. Malinaw sa datos: bilyong piso ang nawawala dahil sa hindi tugmang datos sa pagitan ng fuel consumption at import declarations.

Ayusin lamang ang butas na ito—at baka mas malaki pa ang makolekta kaysa sa inaasahang idudulot ng artificial na 10% hike.

Bakit hinahabol ang sumusunod, kung ang totoong tagas ng kita ay nasa iba?

⸻

Ang Tunay na Reporma: Tiwala, Talino, at Integridad

Kilala si Commissioner Nepomuceno sa pagbuo ng team na binubuo ng mga matatalino at may integridad. Ikinagagalak ito ng marami. Pero ang problema sa Customs ay hindi simpleng equation na kayang resolbahin ng spreadsheet o shortcut. Isa itong sistemang pantao—na pinapatakbo ng tiwala, pang-unawa, at prinsipyo sa pagpapatupad ng batas.

Ang tamang landas ay hindi sa shortcut sa kita, kundi sa:
• Pagpapalakas sa mga tapat na kawani, hindi sa pagpapahirap sa kanila gamit ang arbitraryong pamantayan.
• Paghabol sa malalaking smuggler, hindi sa pagsakal sa mga lehitimong negosyo.
• Pagbuo ng kultura ng pakikipagtulungan, hindi ng takot.

⸻

Mas Mataas na Pamantayan ang Kailangan

Ang pamumuno sa Customs ay hindi lang tungkol sa pagtama sa target na numero. Ang tunay na lider ay bumubuo ng sistemang gumagana—makatarungan, malinaw, matalino, at may malasakit sa gobyerno at kalakalan. Ang magiging sukatan ng tagumpay ni Commissioner Nepomuceno ay hindi kung naabot ba niya ang artificially inflated na revenue target.

Kundi kung naibangon ba niya ang integridad ng BOC, naibalik ang tiwala ng stakeholders, at napalitan ang panandaliang lunas ng pangmatagalang solusyon.

Patuloy tayong maghintay—at umasa—sa ganitong klaseng pamumuno.

Spread the news